مهمترین راز ماجرای مباهله

خبر داشتن علمای اهل کتاب از شأن و منزلت محمد و آل محمد (ص)

[اغلب روایتهای این مقاله از سایت رسمی خبرگزاری حوزه به آدرس: (https://www.hawzahnews.com/news/861725/ماجرای-کامل-مباهله-که-بین-پیامبر-ص-و-مسیحیان-صورت-گرفت) اقتباس گردیده است].

مباهله از رویدادهای مهم صدر اسلام است که حقایقی بسیار مهم درباره شأن ومقام پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت او (علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام) را برای همگان تبیین و برجسته سازی کرده است.

کلیات ماجرای مباهله این بود که پیامبر ختمی مرتبت (ص) مسیحیان نجران را نیز همچون مردمان سایر بلاد به اسلام دعوت نمود و برای آنان دعوت نامه و پیک مخصوص فرستاد و حتی پس از آن به درخواست علمای نجران عده ای از نمایندگان و دانشمندان برجسته آنان را به حضور پذیرفت تا در این باره با هم مناظره و بحث مستند علمی و تاریخی نمایند. اما بازهم اغلب آنان از سر تعصب و عنادی که تحت تأثیر آموزه های تحریف شده به آن آلوده شده بودند به آن حضرت ایمان نیاوردند.

دست آخر خداوند متعال برای برملا کردن آنچه آنان در باطن از آن آگاه بودند ولی از بروز آن امتناع می‌کردند بر پیامبر خود محمد مصطفی(ص) وحی نمود آنان را دعوت به مباهله کند. فلذا پیامبر (ص) به آنان پیشنهاد مباهله داد و آنان پذیرفتند.

نزول این آیه نشان دهنده اهمیت بسیار زیاد این رویداد و رازهای نهفته در آن است:

«فَمَنْ حَاجَّکَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکَاذِبِينَ»   «هرگاه بعد از علم و دانشی که (در باره مسیح) به تو رسیده، (باز) کسانی با تو به محاجّه و ستیز برخیزند، به آنها بگو: «بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را؛ ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را؛ ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود؛ آنگاه مباهله کنیم؛ و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم».(آل عمران - 61)

مباهله یعنی یکدیگر را لعن و نفرین کردن و منظور این بود که برگزیدگانی از طرفین روبروی هم قرار بگیرند و در پیشگاه پروردگار عالمیان طرف دیگر را لعن و نفرین کنند و قضاوت امر را به خدا بسپارند تا خداوند متعال میان آنان حکم کند و دروغگویان را عنقریب به سزای اعمالشان برساند.

پیامبر اسلام (ص) و نمایندگان مسیحیان نجران توافق کرده بودند که مراسم مباهله در نقطه ای خارج از شهر مدینه در دامنه صحرا انجام بگیرد. این واقعه در ۲۴ ذی‌الحجه سال نهم هجری روی داد و روایت آن در منابع شیعه و اهل سنت آمده است.

در آن روز موعود پیامبر (ص) در عمل به آنچه خدا در این آیه به او سفارش فرموده بود از میان همه مسلمانان و بستگان و انصار خود فقط چهار نفر را برگزید که در این واقعه تاریخی شرکت نمایند. علی بن ابی طالب (پسر عمو و داماد پیامبر) - فاطمه (دختر پیامبر و همسر علی) - و حسن و حسین فرزندان علی و فاطمه (صلوات الله علیهم اجمعین).

اسقف نجران با مشاهده این وضعیت گفت: «من چهره هایی را می‌بینم که هر گاه دست به دعا بلند کنند و از درگاه الهی بخواهند که بزرگترین کوهها را از جای بکند، فوراً کنده می‌شود. بنابر این، هرگز صحیح نیست ما با این چهره های نورانی و با این افراد بافضیلت، مباهله نماییم؛ زیرا بعید نیست که همه ما نابود شویم، و ممکن است دامنه عذاب گسترش پیدا کند و همه مسیحیان جهان را بگیرد و در روی زمین یک مسیحی باقی نماند!».

و این دقیقا همان چیزی بود که خدا می‌خواست در انظار همگان بر ملا شود و در تاریخ ثبت شود. نجرانیان هر چند از قبول حقانیت رسالت حضرت محمد (ص) طفره می‌رفتند اما در باطن خیلی خوب می‌دانستند او کیست و این کسانی را که با خود آورده است چه جایگاه و مقامی در پیشگاه پروردگار عالمیان دارند.

مهمترین راز مباهله:

خبر داشتن دانشمندان اهل کتاب از شأن و منزلت محمد و آل محمد (ص)

روایتهای مختلفی از این واقعه مهم دوران صدر اسلام در کتب معتبر شیعه و اهل سنت نقل شده است اما نکته ای که کمتر به آن اشاره شده اینست که نمایندگان مسیحیان نجران که از دانشمندان برجسته آن قوم بودند به چه سبب با مشاهده این وضعیت از مباهله منصرف شدند؟ مگر پس از آن همه دعوت و مباحثه و مذاکره حتی تا ساعتی پیش هم آنگونه با قاطعیت از قبول حقانیت نبوت پیامبر (ص) و پاسخ به دعوت او طفره نمی‌رفتند؟ پس چه شده بود که ناگهان اینگونه تغییر موضع دادند؟

پیامبر اسلام (ص) فقط چهار تن از اهل بیتش را برای مباهله همراه خود آورده بود که دو تن از آنان خردسال بودند. علمای نجران از چه هراس می‌کردند؟

پاسخ اینگونه سؤالات بر اساس آنچه در برخی آیات قرآن به آن اشاره شده کاملا روشن است!

علمای اهل کتاب بر اساس اخبار و روایتهایی که از پیامبران پیشین به آنها رسیده بود می‌دانستند پیامبر چه کسانی را به همراه خود آورده است! آنها خیلی خوب می‌دانستند که محمد و آل محمد (ع) چه کسانی هستند و می‌دانستند اصل و اساس خلقت این جهان هستی بر پایه محبت و قبول ولایت آنان بنا شده است و این کسانی که پیامبر به همراه خود آورده بود نامشان بر عرش الهی ثبت است.

الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْکِتَابَ يَعْرِفُونَهُ کَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ وَإِنَّ فَرِيقًا مِنْهُمْ لَيَکْتُمُونَ الْحَقَّ وَهُمْ يَعْلَمُونَ ]کسانی که کتاب آسمانی به آنان داده‌ایم، او [= محمد] را همچون فرزندان خود می‌شناسند؛ (ولی) جمعی از آنان، حق را آگاهانه کتمان می‌کنند![. (بقره - 146)

الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْکِتَابَ يَعْرِفُونَهُ کَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمُ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ ]آنان که کتاب آسمانی به ایشان داده‌ایم، بخوبی او [= محمد] را می‌شناسند، همان‌گونه که فرزندان خود را می‌شناسند؛ فقط کسانی که سرمایه وجود خود را از دست داده‌اند، ایمان نمی‌آورند[. (انعام - 20)

لذا اغلب آنان هرچند در باطن می‌دانستند حقیقت چیست و به سبب تعصب ورزیدن به عقاید انحرافی از قبول حق طفره می‌رفتند اما با این همه حاضر نبودند با محمد و آل محمد (ص) مباهله کنند. زیرا خوب می‌دانستند اگر مباهله صورت بگیرد قطعاً نفرین آن اشرف مخلوقات خدا، دامان آنها را خواهد گرفت و به لعن و عذاب حتمی خدا گرفتار خواهند شد.چنانچه پیامبر (ص) هم پس از آن به اصحاب فرمود: «عذاب، سایه شوم خود را بر سر نمایندگان مردم نجران گسترده بود و اگر از در ملاعنه و مباهله وارد می‌شدند، صورت انسانی خود را از دست داده، در آتشی که در بیابان برافروخته می‌شد، می‌سوختند و دامنه عذاب به سرزمین نجران کشیده می‌شد».

لذا نجرانیان پس از مشورت با هم به اتفاق آراء پذیرفتند که هرگز وارد مباهله نشوند، و حتی حاضر شدند مطابق آنچه رسول خدا (ص) در دعوت نامه ای که قبلا برایشان فرستاده بود و از آنان خواسته بود هر سال مبلغی به عنوان «جزیه» (مالیات سالانه) به دولت اسلامی بپردازند و در برابر آن، حکومت اسلامی هم متعهد می‌شد از جان و مال آنان دفاع کند.

البته مطابق برخی روایت ها پس از این ماجرا و روشن شدن حقیقت امر، افرادی از میان نمایندگان مسیحیان نجران که فطرتی سالم داشتند حقیقت را درک نمودند و به دین اسلام مشرف گردیدند.

ولایت محمد و آل محمد (ص) بر همه اهل جهان حقیقتی بزرگ در تاریخ خلقت خداست که در همه دورانها بر سر زبان همه ملائک و انبیاء و اولیای خدا بوده و همه ولایت محمد و آل محمد (ص) را پذیرفته بوده اند و این حقیقت هرگز قابل کتمان نبوده و نخواهد بود.

اما دلیل اینکه این حقیقت در اغلب روایت ها به صراحت بیان نمی‌شود، ریشه در تحریف امر ولایت پس از رسول اکرم (ص) دارد. فتنه ای بزرگ که جمع زیادی از مسلمانان را قرنها به خود مشغول کرده است و در شرایط حاضر آنچه ارجح است حفظ وحدت جامعه اسلامی است تا شرایط آگاهی بخشی و توجیه آحاد مسلمانان فراهم شود.

لذا تبیین و آگاهی بخشی تدریجی بر اساس شیوه دعوت با موعظه حسنه بهترین روشی است که باید به آن پرداخت و امیدواریم هرچه زودتر با ظهور حضرت حجت (عج) آنچه در امر دین و دنیای مردم به فساد و تباهی گرائیده اصلاح شود.

اللهم عجل لولیک الفرج

[ رفتن به صفحه فهرست ]